مراحل نگارش گزارش معلم پژوهنده :
الف )توصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله: پژوهش در عمل درباره وضعیتی است که در آن قرار داریم، یعنی: اینجا و اکنون بنابراین لازم است پژوهشگر برای مشخص کردن مسئله مورد نظر خود که به دنبال بهبود و اصلاح آن است و ضعیت منفی را به روشنی توصیف کند تا تصویر مشخصی از آن چه در حال حاضر در محیط کار و مسئله آفرین وی می گذرد.
نمونه ای ازپرسش های پژوهش درعمل:چگونه می توانم در مدرسه به تفاوت های فردی کودکان توجه کنم؟ چرا برخی از کارکنان همیشه دیر در سرکار حاضر می شوند؟ برای تغییر این وضع چه می توانم بکنم؟ چگونه می توانم والدین کودکان را به مشارکت بیشتر در امور مدرسه تشویق کنم؟ از کجا و چگونه به مشکل خود پی می بریم؟ معمولاً مسائل کاری افراد به صورت های گوناگون، خود را نشان می دهند. برای مثال به عنوان معلم پژوهنده می توانیم از طریق زیر به مشکلات و مسائل خود پی ببریم:
1) احساس ما به عنوان یک معلم:ممکن است احساس کنیم کارها خوب پیش نمی رود.2) اسناد و مدارک آموزشی:نمرات امتحانی شاگردان 3 ) واکنش ها و اظهارات والدین دانش آموزان: به پیشرفت تحصیلی و... 4) واکنش های شاگردان5) واکنش مدیر و همکاران6) واکنش اداره7) پژوهش های دیگران8) اسناد و مدارک علمی وهر چه مسئله را دقیق و روشن و ملموس تر بیان کند، پژوهش درباره آن آسان تر خواهد کرد.در میان گذاشتن موضوع با همکاران و افراد منتقد و استفاده از نظرات منطقی آنان لازم است.موضوع و مسئله تحقیق باید مطلبی باشد که واقعاً پاسخ آن از پیش معلوم نباشد. درباره مسئله مورد نظر و اهمیت و هدف آن توضیح دهید تا ارزش کار برای دیگران کاملاً مشخص شود.
ب)گردآوری اطلاعات شواهد:1شواهد داده هایی هستند که بدان وسیله می توانیم درباره تغییرات چیزی یا رخدادی داوری کنیم. پس برای اثبات یا رد چیزی باید شواهد قابل قبول به دست آوریم. داده ها، که اطلاعات پراکنده و خام هستند زمانی به شواهد تبدیل می شوند که بتوان به کمک آن از عهده اثبات یا رد چیزی یا به طور کلی تبین آن برآمد.حین سبک و سنگین کردن داده های جمع آوری شده، لازم است همواره از خود بپرسید: آیا این اطلاعات می تواند برای پژوهش من مفید باشد؟ چرا؟همیشه در نظر داشته باشید شما به عنوان پژوهنده عمل خود، در پی اثبات یا ردّ رابطه میان دو متغییر نیستید. یا نمی خواهید برای دیگران ثابت کنید که مثلاً Xعلت Y است بلکه به دنبال این هستید تا به کمک داده ها و اطلاعات، وضع موجود را توصیف کنید و برای بهبود آن اطلاعاتی به دست آورید. پس در این مرحله نیز هدف شما عملی و کاربردی است نه صرفاً نظری..
ج) از چه منابع و مراجعی می توان اطلاعات به دست آورد؟ شما به عنوان معلم پژوهنده می توانید برای کسب اطلاعات از منابع زیر استفاده کنید:1)همکاران،مدیرودیگر کارکنان مدرسه2)والدین دانش آموزان 3)دانش آموزان 4) استادان و افرادمتخصص5)کتاب ها، مجلات وروزنامه ها6)دایره المعارف7)کتابهای تخصصی درزمینه روش تدریس، مدیریت و علوم تربیتی8)پژوهش ها 9) اطلاعات حاصل ازمصاحبه ها، پرسش نامه و مشاهده ها 10) بازدید از کلاس و مدارس11)چکیده تحقیقات و پایان نامه ها 12) یادداشت های روزانه و خاطرات13) اینترنت و ...
ه) تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها: منظور از تفسیر، تبیین یا تشریح معانی است که در دل داده ها نهفته است. تفسیر سبب می شود که فهم جامع و روشن از معانی و مفاهیم پیدا کنیم.در پژوهش عمل گرا، ضمن استفاده از داده های کمی، بیشتر از داده های کیفی و الگوهای آن استفاده می شود. داده های کیفی واقعیت ها را به مدد واژه و نه ارقام و اعداد توصیف می کنند.الگوی تفسیر داده ها: الف مشکل اصلی ب)ریشه های اصلی مشکل. ج)دیگر عوامل مهم مربوط به آن ریشه ها و پیش زمینه ها.د) نتایج و عواقب منفی عمده. ه) دیگر نتایج مهم(6)
و)انتخاب راه جدید به صورت موقّت:در این مرحله تلاش خواهید کرد به کمک اطلاعاتی که در اختیار دارید و خردورزی هایی که کرده اید نخست چند راه اولیه مناسب در نظر بگیرید. این راه ها را بررسی و سبک و سنگین کنید و از میان آنها یک راه را به عنوان راه مناسب انتخاب کنید.
ز)اجرای طرح جدید ونظارت برآن: پس از این که راه جدید یا تغییر موردنظر به درستی طراحی و آماده شد آن را به اجرا می گذاریم. ودر حین مراحل اجرا بر درستی اقدام هر مرحله نظارت دقیق داشته تا آن گونه که برنامه ریزی شده است اقدام صورت پذیرد.
ح)گردآوری اطلاعات شواهد2:برای اینکه درباره عمل یا تغییر جدیدتان داوری کنید نیاز به شواهد دارید. این شواهد باید مبتنی بر اطلاعات منظم و منطقی باشد. باید مشخص کنید به چه نوع داده هایی در این مرحله نیاز دارید.این داده ها و شواهد باید معیارها و شاخص هایی باشند بر این ادعا که در کار شما اصلاح به وجود آمده است. این شواهد باید مورد تأیید افراد صاحبنظر و همکاران منتقد شما در خصوص مسئله و هدف های مورد نظر در تحقیق شما باشد.
ط)ارزش یابی تاثیراقدام جدید وتعیین اعتبار:در این مرحله داده های جمع آوری شده را تفسیر و تحلیل می کنیم. و به سوالاتی از جمله موارد زیر پاسخ می دهیم:این داده ها نشانگر چه رخدادها و تغییراتی هستند؟آیا پیشرفتی را نشان می دهند؟ پیشرفت ها در چه زمینه ها و یا مواردی بوده است؟ درباره این تغییرها و رخدادها به چه نتایجی می رسیم؟
ی)تجدید نظر و دادن گزارش نهایی یا اطّلاع رسانی: پس از اعتباریابی یا اعتبار بخشی کار خود اصلاحات لازم و نهایی را در عمل پیشنهادی انجام می دهیم و به عنوان سندی علمی آن را آماده می کنیم. انتشار یافته ها، آخرین مرحله پژوهش در عمل است. (1,2,3,4,5,6)
الگوی گزارش اقدام پژوهی :
-عنوان پژوهش(موضوع)
-چکیده
-تشکر و قدردانی
-مقدمه وتوصیف وضعیت موجود و تشخیص مسئله
-گردآوری اطلاعات (شواهد 1)
-تجزیه و تحلیل و تفسیر داده ها (اطلاعات)
- بررسی راه حل های موجود
-انتخاب راه جدید (موقتی)
-اجرای طرح جدید و نظارت بر آن
-گردآوری اطلاعات(شواهد2 )
-ارز یابی تأثیر اقدامجدید و تعیین اعتبار آن
-تجدیدنظر و دادن گزارشنهایی یا اطلاع رسانی
- پیشنهادات
- منابع و مآخذ
- پیوست ها